Vasiyetname nasıl hazırlanır, geçerli bir vasiyetname hazrılamak için nelere dikkat etmek gerekir konuları sıkça merak edilen konulardandır. Vasiyetname düzenlenmesi Türk Medeni Kanunu’nun 514. Ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Bu yazımızda vasiyatname nedir, nasıl hazırlanır, türleri ve geçerlilik şartları hakkında kısaca bilgi verceğiz.
- Vasiyetname Nedir?
Vasiyetname, kişinin kendi iradesiyle yaptığı, ölümünden sonra hüküm doğuran, tek taraflı bir ölüme bağlı tasarruftur. TMK’nun 514. Maddesinde;
Madde 514- Mirasbırakan, tasarruf özgürlüğünün sınırları içinde, malvarlığının tamamında veya bir kısmında vasiyetname ya da miras sözleşmesiyle tasarrufta bulunabilir.
Yönündeki düzenleme ile vasiyetname yapılabileceği belirtilmiştir. Ayırt etme gücüne sahip ve 15 yaşını doldurmuş her kişi vasiyetname düzenleyebilir.
Vasiyetname ile miras bırakan;
- Malvarlığı paylaşımı yapabilir.
- Mirasçılar atayabilir veya çıkarabilir.
- Belirli kişilere vasiyet bırakılabilir.
3. Vasiyetname Türleri
Türk Medeni Kanunu’na göre üç tür vasiyetname vardır:
a) Resmi Vasiyetname
- Noter, sulh hakimi veya yetkili memur önünde yapılır.
- En az iki tanık huzurunda hazırlanmalıdır.
- En güvenli ve geçerli vasiyetname türüdür.
b) El Yazılı Vasiyetname
- Tamamen vasiyetçinin kendi el yazısı ile yazılmalı ve imzalanmalıdır.
- Tarih (gün, ay, yıl) mutlaka belirtilmelidir.
- Daktilo veya bilgisayarla yazılan vasiyetname geçersizdir.
c) Sözlü Vasiyetname
- Olağanüstü hallerde (örneğin ölüm tehlikesi, savaş, doğal afet) yapılabilir.
- İki tanık önünde sözlü olarak beyan edilir ve yazıya geçirilir.
- Tehlike ortadan kalktıktan sonra resmi şekilde yapılmazsa geçerliliğini kaybeder.
- Vasiyetnamenin Geçerli Olması İçin Şartlar
Vasiyetnamenin geçerli olması için kanunda belli şartlar düzenlenmiştir. Buna göre vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için;
- Vasiyetname düzenleyenin fiil ehliyeti olmalı (ayırt etme gücüne sahip olmak ve 15 yaşını doldurmak).
- Şekil şartlarına tam olarak uyulmalı. (Vasiyetnamenin yapılma şekline göre şartlara uyulmalıdır.)
- Kişinin kendi özgür iradesiyle hazırlanmış olmalı.
- Tarih, imza ve tanık şartları eksiksiz yerine getirilmelidir.
- Vasiyetnamenin İptali Davası
Vasiyetnamenin iptali için belli şartların bulunması halinde dava açılması mümkündür. Vasiyetnamenin iptali davası açılabilmesi için:
- Ehliyetsizlik (örneğin akıl hastalığı).
- Zorla veya tehdit altında hazırlanmışsa.
- Şekil şartlarına uyulmamışsa.
- Kamu düzenine aykırı hükümler içeriyorsa.
Gibi şartların mevcut olması gerekir. Vasiyetnamenin iptali davası somut olaya göre de değerlendirilir.
Vasiyetnamenin iptali davasında görevli ve yetkili mahkeme; miras bırakanın son yerleşim yeri asliye hukuk mahkemesidir.
Vasiyetname, kişinin son iradesini ortaya koyması açısından büyük önem taşır. Ancak geçerli olabilmesi için kanunda belirtilen usullere uyulması gerekir. Vasiyetname düzenlenmesinde en güvenli yöntem, noter huzurunda resmi vasiyetname yapmaktır.
Bu makale genel bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup somut olaylarda mutlaka miras hukukunda deneyimli ve uzman bir avukata danışmanız tavsiye edilir.
5.Emsal Kararlar:
· Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin E. 2021/2785 K. 2021/7769 Sayılı ve 01.07.2021 Tarihli İlamı;
‘’İlk derece mahkemesince; adli tıp kurumu raporuna göre vasiyetname tanzim tarihi itibari ile mirasbırakanın fiil ehliyetinin bulunduğu, davacılar tarafından mirasbırakanın kulaklarının az duyduğu, okuma yazma bilmediği, vasiyetnamenin okur yazar olanlara göre düzenlendiği ileri sürülmüş ise de; buna ilişkin dosyaya herhangi bir delil, kayıt, belge sunulamadığı ya da tanık ile ispat edilemediği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş; karara karşı, davacılar tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
Bölge adliye mahkemesince; vasiyetnamenin TMK’nın 532 ve devamı maddelerindeki düzenlemelere uygun olmasına göre ilk derece mahkemesince verilen karar usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle, davacıların istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş; karar, davacılar tarafından temyiz edilmiştir.
1-) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı bilgi ve belgelere, özellikle temyiz olunan bölge adliye mahkemesi kararında yazılı gerekçelere göre, davacıların sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-) TMK’nın 535. maddesi; “Mirasbırakan vasiyetnameyi bizzat okuyamaz veya imzalayamazsa, memur vasiyetnameyi iki tanığın önünde ona okur ve bunun üzerine mirasbırakan vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan eder.
Bu durumda tanıklar, hem mirasbırakanın beyanının kendi önlerinde yapıldığını ve onu tasarrufa ehil gördüklerini; hem vasiyetnamenin kendi önlerinde memur tarafından mirasbırakana okunduğunu ve onun vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan ettiğini vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar.” hükmünü içermektedir.
Somut olayda, vasiyetname; noter tarafından, mirasbırakanın okur yazar olmadığı belirtilerek, okuyamayan veya yazamayanlara özgü vasiyetname şeklinde düzenlenmiştir. Ne var ki, vasiyetnamede tanıkların “mirasbırakanın beyanının kendi önlerinde yapıldığını” tevsik eden beyanları yoktur. Bu beyanın yokluğu vasiyetnameyi geçersiz kılar.
Hal böyle olunca, ilk derece mahkemesince; TMK’nın 535. maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen şekil şartlarına uygun olarak düzenlenmeyen vasiyetnamenin iptaline karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile davanın reddine karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir.’’